ธรรมดาแล้วมนุษย์เราจะมีฟันถาวร 32 ซี่ โดยมี 4 ซี่ เป็นฟันกรามที่อยู่ภายในที่สุด บางบุคคลฟันสามารถแตกหน่อขึ้นมาได้ แต่ว่าถ้าเกิดไม่อาจจะผลิออกขึ้นมาได้ จะเรียกฟันลักษณะอย่างนี้ว่า “ฟันคุด”

ฟันคุด เป็นยังไง
สำหรับหมอฟัน ฟันคุด หมายความว่าฟันซี่ใดก็ตามที่ไม่สามารถที่จะขึ้นได้ตามเดิม อาจจะเป็นไปได้ว่าจะมีกระดูก เหงือกมาปิดขวาง หรือเอียงไปชนฟันข้างๆ โดยฟันคุดชอบเจอที่ตำแหน่งฟันกรามซี่ในสุด หรือครั้งคราวกำเนิดรอบๆตำแหน่งของฟันเขี้ยว บางบุคคลปล่อยทิ้งเอาไว้นานๆสร้างลักษณะของการปวด แล้วก็สร้างความอารมณ์เสียดวงใจอยู่เสมอเวลา ถ้าหากไม่ตกลงใจผ่าฟันคุดออก บางทีอาจกำเนิดปัญหาแล้วก็ทำให้เป็นอันตรายได้

ช่วงอายุ 15-20 ปี เป็นตอนในตอนที่สมควรสำหรับในการตรวจประเมินร่วมกับการเอกซเรย์ ว่ามีฟันกรามซี่ในที่สุดปรับปรุงขึ้นในขากรรไกรหรือเปล่า รวมทั้งมีทิศทางจะเป็นฟันคุดไหม

ปัญหาแล้วก็อันตรายที่เกิดขึ้นจากฟันคุด
มีกลิ่นปากและก็ทำให้ฟันซี่อื่นผุ
ฟันคุดที่ขึ้นมาในลักษณะเอียง จะก่อให้มีเศษอาหารที่ติดระหว่างฟันคุดแล้วก็ฟันใกล้กัน ไม่สามารถที่จะชำระล้างได้ทั่วถึง กำเนิดเป็นกลิ่นปาก และ ฟันผุ เป็นการผุรอบๆซอกฟันใกล้กันได้

เหงือกอักเสบ
เมื่อฟันคุดผลิออกขึ้นมาในโพรงปากเพียงแค่นิดหน่อย เหงือกที่ปกคลุมฟันมักมีเศษอาหารไปติดใต้เหงือก ชำระล้างได้ยาก จนกระทั่งมีการอักเสบบวมแดง รวมทั้งติดโรค ซึ่งจะก่อให้เหงือกรอบๆนั้นกำเนิดเป็นหนอง จนถึงมีการปวด ถ้าหากการได้รับเชื้อขยายไปๆมาๆกขึ้น อาจจะก่อให้เจ็บคอกลืนน้ำลายมิได้ เป็นไข้ อ้าปากได้ลดน้อยลง หรือหายใจไม่สะดวก เกิดอันตรายถึงชีวิตได้

ทำให้ฟันเรียงเก
ในตอนที่ฟันคุดกำลังขึ้นจะมีแรงกดดันต่ออวัยวะบริเวณและก็ฟันข้างๆ กระตุ้นให้เกิดการเขยื้อนของฟันใกล้กันหรือมีการเรียงหน้าที่ทับกันได้

กำเนิดถุงน้ำหรือเนื้องอกบริเวณฟันคุด
ถุงหุ้มห่อรอบฟันคุดหรือเยื่อสร้างฟันอื่นๆบางทีอาจมีการเปลี่ยนเป็นถุงน้ำหรือเนื้องอกในขากรรไกรได้ ส่งผลทำให้ฟันเขยื้อนไม่ถูกตำแหน่งเดิม กระดูกบริเวณมีการสึกกร่อนละลาย เป็นโทษกับเหงือกรวมทั้งฟันใกล้เคียง จนกระทั่งบางทีอาจขยายขนาดใหญ่กระทั่งบริเวณใบหน้าผิดรูปผิดรอย มีปัญหาการสบฟันตามมาได้

ขณะใดที่ควรจะผ่าฟันคุดออก
ฟันคุดเป็นฟันที่มีเยื่อแล้วก็หรือกระดูกปิดขวางอยู่ หมอฟันก็เลยไม่สามารถที่จะถอนฟันได้ตามธรรมดา จำเป็นจะต้องผ่าเหงือก ตัดกระดูก ตัดฟันออกครั้งละนิด เพื่อนำฟันคุดออก โดยไม่มีผลหรือเป็นโทษต่อฟันซี่ใกล้กัน หรือส่วนอื่นที่อยู่รอบๆนั้นๆการผ่าตัดฟันคุดบางทีอาจใช้เวลานานกว่าถอนฟันตามธรรมดา สังกัดลักษณะแล้วก็ตำแหน่งของฟันคุด แล้วก็อายุของคนป่วย

การผ่าฟันคุดในตอนที่ฟันเริ่มจะมีการผลิตรากฟันเสร็จแล้วราวครึ่งรากหรือมากยิ่งกว่านั้น แม้กระนั้นยังสร้างรากไม่เสร็จบริบูรณ์ ชอบเป็นช่วงๆที่ผ่าได้ง่ายที่สุดของฟันกรามข้างล่างลำดับที่สาม โดยช่วงอายุการก้าวหน้าของฟันขึ้นกับคนป่วยแต่ละคน ส่วนใหญ่จะเป็นช่วงๆอายุ 15-20 ปี หมอฟันก็เลยเสนอแนะให้มีการตรวจประเมิน กำหนดแผนการรักษาฟันคุด ถึงแม้ฟันบางครั้งก็อาจจะยังไม่ขึ้นมาในโพรงปาก ในช่วงอายุดังกล่าวข้างต้น

ข้างหลังผ่าตัดฟันคุด ควรจะทำเช่นไร
เมื่อหมอฟันผ่าฟันคุดเสร็จ จะให้กัดผ้าก๊อชไว้แน่นราว 1 ชั่วโมง เพื่อห้ามเลือด ไม่เสนอแนะให้อมน้ำแข็ง แม้กระนั้นให้กระทำการประคบเย็น เอาน้ำแข็งใส่ถุงก๊อบแก๊บและก็ห่อผ้ามาประคบแก้มภายนอกรอบๆที่ผ่าฟันคุด ในตอน 1-2 คราวหน้าจากผ่าฟันคุด จากนั้นให้ประคบอุ่น และก็ปฏิบัติตามข้อเสนอของหมอฟัน ยกตัวอย่างเช่น แปรงฟันตามเดิมแต่ว่าไม่แปรงฟันแรงๆตรงรอบๆที่ผ่า กินอาหารอ่อนๆ กินยาแก้ปวดแล้วก็ยาอื่นดังที่หมอฟันสั่ง รวมทั้งกลับมาติดตามอาการหรือตัดไหมตามนัดหมาย

(คนป่วยบางรายอาจมีอาการอ้าปากได้น้อยข้างหลังผ่าฟันคุด ให้เบาๆฝึกฝนการอ้าปากได้หลังจากเลือดหยุดก็ดีแล้ว ถ้าการอ้าปากได้น้อยเป็นอยู่เป็นเวลายาวนานกว่า 1 อาทิตย์ หมอฟันจะชี้แนะอิริยาบถสำหรับเพื่อการบริหารขากรรไกรให้คนป่วย)

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากการผ่าฟันคุด
การรับเชื้อข้างหลังผ่าตัด พินิจได้จากการปวดบวมมากขึ้นเรื่อยๆ ข้างหลังผ่าราว 3-5 วัน หรือมีหนองเกิดขึ้น ปัจจัยที่เกิดการรับเชื้อข้างหลังผ่าฟันคุดอาจจะเกิดขึ้นได้ก็เพราะ ฟันคุดอยู่ลึกใช้เวลาผ่าตัดนาน หรือรักษาความสะอาดแผลผ่าตัดได้ไม่ดีพอเพียง
แพ้ยา พินิจได้จากอาการปากบวม ตาบวม มีผื่นขึ้น หรือหายใจไม่สะดวกภายหลังจากได้รับยา ให้รีบหยุดยารวมทั้งเจอหมอฟันในทันที
เลือดไหลเยอะแยะหรือเป็นเวลานานกว่าธรรมดา มูลเหตุที่พบมากที่สุดมักมีต้นเหตุจากการกัดผ้าที่ห้ามเลือดได้ไม่ดีพอเพียง หรือการออกแรงบ้วนเลือดที่ออกมา ดังนี้อาจมีปัจจัยอื่นๆได้อีกหลายกรณี พื้นฐานชี้แนะให้ใช้ผ้าพันแผลสะอาดพับให้ครึ้มพอควร วางรอบๆแผลผ่าตัดแล้วออกแรงกัดนิ่งๆขั้นต่ำ 30 นาที กลืนน้ำลาย ไม่ออกแรงบ้วน ถ้าเกิดไม่อาจจะหยุดเลือดได้ หรือมีเลือดไหลจำนวนมาก ควรจะไปพบหมอฟัน
ชาริมฝีปากรวมทั้งคาง การชาที่เป็นอยู่เป็นเวลานานกว่าฤทธิ์ยาชา (3-4 ชั่วโมง) อาจจะเกิดขึ้นได้ก็เพราะการที่ส่วนของฟันคุดอยู่ใกล้เส้นประสาทรับความรู้สึกในขากรรไกรด้านล่าง หมอฟันสามารถประเมินการเสี่ยงสำหรับการชาพื้นฐานได้จากภาพเอกซเรย์ แล้วก็หารือผลในด้านดีผลกระทบกับคนเจ็บก่อนผ่าฟันคุดได้ ถ้ามีการชาตอนหลังการผ่าตัดชี้แนะให้เจอหมอฟันผู้ผ่าตัด เพื่อข้อเสนอสำหรับการปฏิบัติตนถัดไป